Cerrahi Navigasyon (Bilgisayar Destekli Cerrahi) Nedir?
Burun etrafındaki kemiklerin içerisindeki hava boşlukları olan sinüslerin iltihapları günümüzde en fazla karşılaşılan hastalıklardan birisi olduğundan kronikleşen sinüs iltihaplarının tedavisinde güncel yaklaşım olan endoskopik sinüs ameliyatlarıda en fazla yapılan cerrahi işlemler arasında yer almaktadır.
Çevresinde gözler, beyin, görme sinirleri, şah damarları gibi kritikanatomik yapılar bulunan bir bölgede uygulanan endoskopik sinüs ameliyatlarının yaygınlaşmasını takiben bu cerrahiye bağlı ciddi problemler (komplikasyonlar) görülmeye başlamıştır. Karşılaşılan problemlerin önemli kısmının ameliyat esnasında sinüs anatomisinin çeşitli sebeplerle tam olarak değerlendirilememesine bağlı olduğunun anlaşılmasını takiben ilk olarak beyin cerrahisi alanında uygulanmaya başlanan bilgisayar destekli cerrahi (cerrahi navigasyon) teknolojisi endoskopik sinüs ameliyatlarında da kullanılacak şekilde geliştirilmiştir. Cerrahi navigasyon esnasında endoskopik sinüs ameliyatlarında kullanılan cerrahi aygıtların sinüs anatomisi içindeki yerleri özel bir cihaz ve yazılım yardımı ile gerçek zamanlı olarak ve çok düşük yanılma payı ile takip edilebilmektedir.
Cerrahi navigasyon uygulamasında amaç ameliyat öncesi elde edilen bilgisayarlı tomografi (CT) görüntüleri ile ameliyat bölgesi anatomisi arasında bağlantı kurarak, cerrahi aletlerin tutma, kesme gibi fonksiyona sahip uç kısımlarını karmaşık sinüs anatomisi içinde takip etmektir. Bu teknoloji ile kritik yapı ve organların bölgeleri kolaylıkla ve çok az yanılma ile belirlenmekte ve mevcut hastalık bu yapılara zarar vermeden hassas bir şekilde ve tam olarak temizlenebilmektedir..
Cerrahi navigasyonda en önemli unsur “doğruluk” yani monitörde sinüs tomografisi üzerinde gösterilen nokta ile sinüs anatomisi içinde bulunulan gerçek noktanın birbiri ile örtüşme derecesidir. Görüntüleme (tomografi tekniği) hatası, üç boyutlu yapılandırma hatası, hastanın hareket etmesine bağlı hatalar ve izleme sistemi hatası gibi sebepler doğruluğu etkileyebilmektedir.
Cerrahi Navigasyonun Başlıca Avantajları
- İki boyutlu endoskopik görüntüde üç boyutlu yol haritası sağlaması,
- Ulaşılması güç anatomik bölgelere güvenli yaklaşım sağlaması,
- Daha az travma ile hassas cerrahi yapılabilmesi,
- Ameliyat süresinin kısalması,
- Komplikasyon ihtimalinin ileri derecede azalması
- Ameliyat başarı oranının artması
- Nüks (hastalığın tekrarlaması) ihtimalinin azalması olarak sayılabilir.
Cerrahi Navigasyonun Özellikle Faydalı Olduğu Durumlar
Günümüzde sağladığı güvenlik nedeni ile standart endoskopik cerrahi vakalarında bile kullanılmakta olan cerrahi navigasyon özellikle;
- Doğumsal olarak anatomisi bozuk olan (anomalili) hastaların ameliyatlarında
- Daha önce geçirilmiş ameliyat ya da travmaya bağlı olarak sinüs anatomisi değişmiş hastalarda
- Kritik anatomik organ komşulukları olan alın sinüsü, arka etmoid ve sfenoid sinüs hastalıklarında
- Mantarların neden olduğu sinüzitlerde
- Yaygın polip nedeni ile anatomik yapıların tanınması güç olan hastalarda
- Hipofiz ve kafa tabanı girişimlerinde
- Sinüs ve kafa tabanındaki tümörlerin ameliyatlarında
- Göz çukurunu ve göz yaşı kesesini ilgilendiren ameliyatlarda
- Beyin omurilik sıvısı kaçaklarının onarılmasında
Ameliyatın başarı oranını artırması ve ameliyat sırasında istenmeyen problemlerin (komplikasyon) oluşma riskini belirgin olarak azaltmasından dolayı çok önemli faydalar sağlamaktadır.