Yüz ve boyun bölgesinde cilt ve cilt altı dokuları ilgilendiren her türlü incinme fasial travma olarak isimlendirilmektedir. Travma cilt, cilt altı dokularla beraber kemik yapılar, sinüsler, ağız içi yapılar, dişler veya boyun yapıları da zedelenebilmekte olup kemik yapıları da etkileyen zedelenmeler maksillofasial travma olarak isimlendirilmektedir.
Fasial travmalı hastalarda ciltte kesiler, gözler çevresinde mor renk değişikliği, gözler arasındaki mesafede genişleme, üst çenenin kafadan bağımsız olarak hareket etmesi, alt ve üst çenede his kaybı gibi bulgular izlenebilmektedir.
Yüz travmaları küçük çocuklarda genellikle düşme nedeni ile oluşurken beş yaşından büyük çocuklarda en sık etken olarak trafik kazaları izlenmektedir. Yüksek hız ve risk içeren spor faaliyetlerinin ve şiddet içerikli oyunların yaygınlaşması sonucunda çocuklarda yüz travmaları daha sık izlenmeye başlamıştır. Çocuklarda travmaların tedavisinde kemiklerde ve anatomik yapılarda halen devam etmekte olan büyüme ve gelişmenin etkilenmemesini sağlayacak yöntemler kullanılmalıdır.
Çocuklardaki Yüz Travmaları Erişkinlerdekinden Farklı mıdır?
Yüz insanlar arası iletişimde önemli rolü olan bir yapıdır ve bu bölgedeki zedelenmelerin mümkün olan en iyi şekilde tedavi edilmesi gerekir. Çocuklarda yüz gelişiminin devam ettiğinden travma ve uygulanacak tedavinin bu gelişimi etkileme potansiyeli olması bu yaş grubundaki hastaları erişkinlerden farklı kılan en önemli özelliktir. Bazı travmalar yüz gelişimini etkileyecek düzeyde hasar oluşturabilirler. Bu durumda yapılacak onarımın da çocukla birlikte gelişeceği göz önüne alınmalıdır.
Bilgisayarlı tomografi sayesinde yüz kemiklerindeki hasarın derecesinin saptanması kolaylaşmıştır. Bazı durumlarda kemik dokulardaki yanlış iyileşmeyi önlemek için acil ameliyat tercih edilirken bazı vakalarda nihai tedavi için yara ve şişliklerin inmesini beklemek uygun yaklaşım olabilmektedir. Tedavide erken dönemde ameliyat gerekmese bile çocukların yakın takibi şarttır.
Yumuşak Doku Zedelenmeleri
Yüzde yer alan cilt kesileri bu gruba girmektedir. Cilt kesisi ile birlikte cilt altında yer alan damar, sinir, tükürük bezi ve tükürük bezi kanallarının travmadan etkilenip etkilenmediği kontrol edilmelidir.
Kemik Zedelenmeleri
Travma sonrasında yüz kemiklerinde kırıklar oluşabilir. Yapılacak tedaviye karar verirken kırığın yeri, ciddiyeti, hastanın yaşı ve genel durumu göz önüne alınır. Her zaman hastanın yüz gelişimini etkilemeyecek yaklaşımlar tercih edilmelidir.
Diş ve İlgili Yapılardaki Zedelenmeler
Dişleri ilgilendiren travmalarda mutlaka diş hekimi değerlendirmesi yapılmalıdır. Diş yerinden çıkmış bile olsa atılmamalı ve diş hekimi görene kadar saklanmalıdır. Serbesleşen dişler erken dönemde yerlerine yerleştirilerek kurtarılabilir. Aynı şekilde sallanan dişler de çekilmemelidir.